ب) امکان کشته شدن شیطان: اگر منظور از سؤال این است که آیا امکان دارد شیطان کشته شود؛ در مقام جواب مى‏گوییم: چنانکه در قرآن به صراحت بیان شده، شیطان از جنس جنّ است.[2] جنیان نیز مانند انسان ولادت و مرگ دارند. از این رو کشته شدن شیطان غیر ممکن نیست.

ج) اشکال کشته شدن شیطان: ممکن است تصور شود، چون دنیا محل امتحان انسان است و شیطان در این امتحانات نقش مهمى دارد و با وسوسه‏هایش انسان را به سوى بدى‏ها تحریک مى‏کند؛ از این رو با مرگ شیطان دیگر امتحان کردن معنى ندارد؛ چرا که انسانها به دلیل اینکه انگیزه‏اى و دعوت کننده‏اى به کارهاى ناشایست ندارند، فقط کارهاى نیک انجام مى‏دهد.

ولى باید توجه داشت، هر چند شیطان با اغواگرى‏هایش انسانها را در دام مى‏انداخت و باعث مى‏شد که آدمیان راه تباهى را انتخاب کنند؛ امّا غیر از وسوسه‏هاى شیطان، که عامل خارجى است، در درون انسان نیز نفس اماره وجود دارد،[3] که آدمى را به سوى گناه و نافرمانى سوق مى‏دهد؛ بنابراین همچنان امکان امتحان فراهم است.

از سوى دیگر، هر چند دوران ظهور دوران درخشان عالم انسانیت است و شرک و کفر از روى کره زمین رخت بر مى‏بندد و مردم به راحتى مى‏توانند حرکت کمالى خویش را شروع کنند؛ ولى باید توجه داشت که مردمِ آن زمان نیز امتحان مى‏شوند؛ چرا که اینان نیز داخل در جرگه انسانهاى داراى انتخاب و اختیارند؛ البته شکل و چگونگى امتحان فرق مى‏کند.

به عنوان مثال، اگر به دانش‏آموز دوره راهنمایى گفته شود: در بعضى جلسات امتحان، کتابهایى نیز در اختیار افراد قرار مى‏گیرد، تعجب مى‏کند و نمى‏تواند چنین امرى را باور کند یا آن را دیگر امتحان نمى‏شمارد. ولى این مسئله براى یک دانشجو قابل درک و فهم است. بنابراین مى‏توان دو گونه امتحان در نظر گرفت، که هر کدام دقت، ظرافت و سختى مناسب با زمان و موقعیت خاص خود را دارد.

در روایات باب ظهور و ایام پس از آن، مى‏خوانیم هر کس هر مقدار احتیاج دارد، از جیب برادر دینى‏اش بر مى‏دارد؛ از گرفتن سود نهى مى‏شود؛ کمک به برادران دینى اهمیّت فراوانى پیدا مى‏کند و... طبیعى است که چگونگى عمل به این احکام، خود امتحان بزرگى است؛ اینکه افراد در برابر این دستورات چگونه از خود واکنش نشان مى‏دهند.

از این رو با وجود نفس اماره و شیوه متفاوت امتحان، با مرگ شیطان، راه براى امتحان انسانها بسته نمى‏شود.

آیا کشته شدن شیطان با آیه «قال انک من المنظرین الى یوم الوقت المعلوم» منافات ندارد؟

پاسخ: وقتى به تفاسیر و روایات ذیل آیه مراجعه کنیم، به روشنى جواب آن را خواهیم یافت.

مرحوم علامه طباطبایى(ره) در تفسیر کبیر المیزان، از تفسیر عیاشى نقل کرده است: وهب بن جمیع از امام صادق علیه‏السلام پرسید یوم معلوم چه روزى است؟ امام فرمود: آیا گمان مى‏کنى منظور قیامت است؟! لکن خداوند او را تا زمان قیام حضرت مهلت داده است و «وقت معلوم» همان زمان ظهور مى‏باشد.[4]

از آیه استفاده مى‏شود که درخواست شیطان دو قسمت داشت: «مهلت خواستن» و «امتداد مهلت تا قیامت». خداوند قسمت اول آن را پذیرفت و قسمت دوم را رد کرد. از این رو آیه نه تنها دلالت بر بقاى شیطان تا روز قیامت ندارد؛ بلکه بر خلاف آن دلالت دارد؛ و از این جهت منافاتى با روایت کشته شدن شیطان ندارد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: